Artykuły

Rosja

Związek Radziecki, podobnie jak USA, bogaty w militarne doświadczenia w zakresie energii jądrowej w latach powojennych zajął się rozwojem tej branży dla celów cywilnych. Po wybudowaniu pierwszej na świecie elektrowni w Obnińsku (reaktor chłodzony wodą, moderowany grafitem uruchomiony w 1954 r. o mocy 5 MWe, prototyp późniejszych RBMK), w roku 1953 rozpoczęto budowę 6 bloków o mocy 100 MWe w elektrowni Troick na Syberii. Były to również bloki LWGR (prototypy RBMK) konstruowane na bazie prototypu w Obnińsku. Tego samego typu reaktory drugiej generacji powstały w roku 1964 (Biełorajsk 1) i 1967 (Biełorajsk 2). Także w roku 1964 uruchomiono pierwszy reaktor typu WWER – rosyjski odpowiednik PWR (Nowoworoneż-1 o mocy 278 MWe). W tym miejscu warto zaznaczyć, że elektrownia w Nowoworoneżu służy do testowania prototypów – to tutaj uruchamiano (i uruchamia się nadal) prototypy wszystkich generacji reaktorów WWER: WWER-440, WWER-1000, WWER-1200.

Pod koniec lat 60 zaczęto opracowywać nowy typ reaktora – RBMK (Reaktor Bolszoj Moszcznosti Kanalnyj, Reaktor Kanałowy Wielkiej Mocy). Jest to reaktor chłodzony wodą i moderowany grafitem, z jednym obiegiem chłodzenia i bez jądrowego przegrzewu pary, którego konstrukcja oparta była na wcześniej budowanych reaktorach do produkcji plutonu dla celów militarnych. Pierwszy tego typu reaktor zaczął swoją pracę w 1973 r. (Leningrad-1, moc 1000 MWe brutto, 925 MWe netto). W tym samym roku uruchomiono nad Morzem Kaspijskim pierwszy na świecie reaktor jądrowy do odsalania wody morskiej (reaktor BN-350 na neutrony prędkie). W 1976 r. uruchomiono pierwszą dużą elektrociepłownię w warunkach polarnych. W skład elektrowni Bilibino, która pracuje do dziś, wchodzą cztery bloki typu LWGR o mocy cieplnej 62,5 MW. Także w latach siedemdziesiątych ruszyła pierwsza elektrownia służąca do przerobu wypalonego paliwa. W latach 1986 - 93 oddano do użytku elektrownię Bałakowo z reaktorami WWER-1000 dostosowanymi do nowych międzynarodowych standardów bezpieczeństwa.

Reaktory typu WWER były szeroko eksportowane do krajów byłego obozu socjalistycznego i Finlandii (która także kupowała od Rosji energię). Ogółem poza granicami Rosji uruchomiono 30 takich reaktorów, m.in. w Temelinie (Czechy, dwa bloki WWER-1000, kolejne dwa planowano), Greisfwald (NRD, 4 bloki WWER-440/V-230, dwa WWER-440/213 były w budowie ale ich rozruch przerwano w 1990 r. po likwidacji NRD i całą elektrownię zlikwidowano), Paks (Węgry, 4 bloki WWER-440/V-213), Loviisa (Finlandia, 2 bloki WWER-440/V-213).

W roku 1986 r. w Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej na terenie ówczesnego Związku Radzieckiego a obecnej Ukrainy, wydarzył się wypadek, który zahamował na następne lata rozwój energetyki atomowej na świecie, ale jednocześnie uświadomił wagę współpracy międzynarodowej i spotęgował rozwój technologii w zakresie bezpieczeństwa w tej dziedzinie. Nie ulega wątpliwości, że do katastrofy przyczynił się brak współpracy Rosji z innymi państwami w zakresie rozwoju technologii jądrowej. Po katastrofie w Czarnobylu nastąpił znaczny rozwój współpracy międzynarodowej. Rosjanie zmodyfikowali konstrukcję reaktora RBMK, a także wprowadzili zmiany w już istniejących reaktorach w celu poprawy ich bezpieczeństwa. Między innym skrócili czas wyłączania reaktora i usunęli dodatnią reaktywność poprzez skrócenie czasu wprowadzania prętów kontrolnych oraz zmianę ich konstrukcji. We wszystkich reaktorach typu RMBK wymieniono kanały paliwowe, komputer procesowy, unowocześniono układ awaryjnego chłodzenia rdzenia i poprawiono system ochrony przed kawitacją wysokociśnieniową reaktora.

Na początku lat dziewięćdziesiątych utworzono Rosenergoatom, jednostkę Ministerstwa Energii Atomowej Federacji Rosyjskiej (Minatom) która przejęła kontrolę nad działaniem 8 z 9 rosyjskich elektrowni jądrowych. Rosenergatom miał za zadanie sprawowanie kontroli nad aspektami bezpieczeństwa, wsparcie rozwoju elektrowni, rekrutację personelu, rozbudowę elektrowni już istniejących i monitorowanie budowy nowych oraz prowadzenie kampanii informacyjnych. Działania Rosenergatomu przyczyniły się do odbudowania zaufania do energetyki jądrowej po Czarnobylu, wzrostu produkcji energii i zwiększenia bezpieczeństwa eksploatacji elektrowni jądrowych.

Obecnie Rosja posiada 10 czynnych elektrowni jądrowych w których pracują 32 reaktory, które w 2009 r. wyprodukowały 152,977 TWh energii elektrycznej. W budowie jest 10 kolejnych. Rosja posiada własne zasoby rudy uranowej, zakłady konwersji, zakłady wzbogacania uranu, produkcji paliwa i gotowych elementów paliwowych. Jako jeden z nielicznych krajów na świecie zajmuje się przerobem wypalonego paliwa z reaktorów.

Tabela 1. Pracujące reaktory jądrowe – Rosja.

Nazwa Typ Moc [MWe] Data uruchomienia
BAŁAKOWO-1 WWER 950 23-05-86
BAŁAKOWO-2 WWER 950 18-01-88
BAŁAKOWO-3 WWER 950 08-04-89
BAŁAKOWO-4 WWER 950 22-12-93
BIEŁOJARSK-3 FBR 560 01-10-81
BILIBINO-1 LWGR (RBMK) 11 01-04-74
BILIBINO-2 LWGR (RBMK) 11 01-02-75
BILIBINO-3 LWGR (RBMK) 11 01-02-76
BILIBINO-4 LWGR (RBMK) 11 01-01-77
KALININ-1 WWER 950 12-06-85
KALININ-2 WWER 950 03-03-87
KALININ-3 WWER 950 08-11-05
KOLA-1 WWER 411 28-12-73
KOLA-2 WWER 411 21-02-75
KOLA-3 WWER 411 03-12-82
KOLA-4 WWER 411 06-12-84
KURSK-1 LWGR (RBMK) 925 12-10-77
KURSK-2 LWGR (RBMK) 925 17-08-79
KURSK-3 LWGR (RBMK) 925 30-03-84
KURSK-4 LWGR (RBMK) 925 05-02-86
LENINGRAD-1 LWGR (RBMK) 925 01-11-74
LENINGRAD-2 LWGR (RBMK) 925 11-02-76
LENINGRAD-3 LWGR (RBMK) 925 29-05-80
LENINGRAD-4 LWGR (RBMK) 925 29-08-81
NOWOWORONEŻ-3 WWER 385 29-06-72
NOWOWORONEŻ-4 WWER 385 24-03-73
NOWOWORONEŻ-5 WWER 950 20-02-81
ROSTÓW-1 WWER 950 25-12-01
SMOLEŃSK-1 LWGR (RBMK) 925 30-09-83
SMOLEŃSK-2 LWGR (RBMK) 925 02-07-85
SMOLEŃSK-3 LWGR (RBMK) 925 30-01-90

Źródło: IAEA Power Reactor Information System.

 

Gościmy

Odwiedza nas 1077 gości oraz 0 użytkowników.

Energetyka jądrowa na Facebooku

SARI

Zwiedzanie EJ